Wpisy

Rosół jedno z najbardziej znanych dań kuchni polskiej

Klasyka kuchni polskiej – przepis na domowy rosół

Rosół to jedno z najbardziej znanych i lubianych dań kuchni polskiej. Choć receptura przygotowania tego szlachetnego dania pojawiła się w pierwszej polskiej książce kucharskiej z XVII wieku – Compendium Ferculorum, to znana była jeszcze na długo przed publikacją przepisu. Nazwa pochodzi od słowa „sól”, czym nawiązuje do starodawnej metody konserwacji i obróbki mięsa. Aby móc odpowiednio przyrządzić uprzednio posolone i wysuszone mięso, należało je najpierw wymoczyć w wodzie, czyli „rozsolić”. Z czasem też, dla uzyskania wyrazistszego smaku, do mięsnego wywaru dodawano warzywa oraz przeróżne przyprawy. W ten sposób ewoluował przepis na rosół – narodową polską potrawę.

Dobry rosół podstawą sukcesu w kuchni

Ponieważ rosół jest doskonałym nośnikiem smaków i aromatów, używa się go również jako bazy do sosów, zup, a także do podlewania duszonych potraw. Można nie gustować w takim pierwszym daniu, ale należy pamiętać, że bez odpowiednio przygotowanej podstawy nie powstałaby wyśmienita pomidorowa, ogórkowa czy zupa warzywna. Wszystkie wariacje na temat zup najlepiej smakują ugotowane na rosole lub ściślej rzecz ujmując, na bulionie – odcedzonym i odtłuszczonym wywarze z mięsa. Ciekawostką jest, że rosołem polskim nazywano także kaszanat, czyli marynatę z octu piwnego i wody do gotowania ryb.

wysmienity drobiowy rosol ugotujemy z kury oraz swiezych warzyw 1 - Klasyka kuchni polskiej – przepis na domowy rosół

Jakie mięso wybrać na rosół?

Najważniejszym składnikiem rosołu jest „materyja mięśna, wołowa lub cielęca”, czyli „zwierzyny wszystkie”, jak pisał Stanisław Czerniecki, autor Compendium Ferculorum. Więc niegdyś przygotowywano go również z mięsa ptactwa dzikiego i hodowlanego. Dziś przyrządzany jest najczęściej z kury, choć do łask powraca mięso z kaczki, indycze, czy wołowina. Właściwie każde mięso będzie odpowiednie, nawet rybie, gdyż nie ma jednego określonego smaku złocistego bulionu. Decydując się na określony rodzaj mięsa, musimy pamiętać o odpowiednio dobranej kompozycji przypraw, nieco innej do każdego z nich. Odrobina ziela angielskiego i liścia laurowego uszlachetni smak wołowiny, zaś pietruszka i koper idealnie skomponują się z rosołem drobiowym. Sięgając po kaczkę i indyka, musimy się liczyć ze słodkawym posmakiem bulionu, z kolei baranina wymaga umiejętnego dobrania przypraw, by pozbyć się jej charakterystycznego intensywnego aromatu. Wywar z powodzeniem można ugotować również z kości pozostałych po odkrojeniu mięsa.

Rosół w kuchni polskiej to najczęściej wywar z:

  • kury
  • kaczki
  • gęsi
  • indyka
  • wołowiny lub cielęciny
  • królika
  • baraniny lub jagnięciny
  • ptactwa dzikiego: perliczek, bażantów, kuropatw, gołębi i jarząbków
  • ryb, głównie z węgorza

Jak ugotować dobry rosół?

O tym jak ugotować najlepszy na świecie rosół swoją książkę mogłaby napisać każda gospodyni domowa. Diabeł tkwi często w szczegółach. Jednakże główne zasady przygotowania bulionu są tak naprawdę dziecinnie proste, tylko wymagają nieco cierpliwości.

Zalej wodą

Większość książek kucharskich zaleca zalanie umieszczonego w garnku mięsa zimną wodą, choć jest też spora grupa zwolenników wkładania mięsa do wrzątku. Jeśli jednak chcemy przygotować rosół zgodnie ze sztuką, należy przychylić się do pierwszego sposobu z zimną wodą. Takie postępowanie gwarantuje, że smaki będą powoli uwalniać się do wody, dzięki czemu szumowiny ze ściętego białka będą łatwiejsze do usunięcia, a powstały rosół będzie klarowny. Jeśli jednak daniem głównym ma być gotowane mięso, a wywar z niego zostanie użyty wyłącznie jako baza do sosu, wtedy najlepiej włożyć je do wrzącej wody. Białko zetnie się szybko, a większość cennych składników odżywczych zostanie zamknięta w mięsie. Szumowiny z tak gotowanego rosołu będą drobniejsze i trudniejsze do usunięcia. Jednak w tym przypadku nie ma to większego znaczenia.

Doprawiaj i próbuj

Zalanie wodą mięsa nie gwarantuje jednak sukcesu, dlatego też, by naszym oczom ukazało się smakowite dzieło, mniej więcej po godzinie gotowania samego mięsa na małym ogniu (tak, żeby w garnku jedynie delikatnie bulgotało), dodajemy włoszczyznę i przyprawy. Jeszcze przed ich wrzuceniem do garnka, należy co pewien czas, delikatnie zbierać szumowiny, aby rosół był klarowny i złocisty, po prostu zachęcający do konsumpcji. Mięso, warzywa i przyprawy powinny gotować się kolejną godzinę, by stworzyć zgraną i niepowtarzalną kompozycję smaków i aromatów. Rosół najlepiej posolić pół godziny przed końcem gotowania – by łatwiej było ocenić poziom przyprawienia końcowego wywaru. Kiedy uznamy, że bulion jest gotowy, zestawiamy garnek z kuchenki, wyjmujemy rozgotowane warzywa (poza marchewką), dorzucamy świeżej, mrożonej lub suszonej natki pietruszki i zabieramy się do serwowania ukochanej zupy Polaków.

Jak podawać rosół?

Kiedy już nie musimy zastanawiać się jak zrobić rosół, warto więcej uwagi poświęcić naczyniom, w którym gotujemy i serwujemy wywar. W przyrządzaniu dań kuchni polskiej od pokoleń świetnie sprawdzają się garnki emaliowane. Występujące w różnych rozmiarach i kolorach, zadowolą gospodynię goszczącą na obiedzie nawet najliczniejszą rodzinę. Ogromny garnek do rosołu z powodzeniem można będzie później wykorzystać na inne danie jednogarnkowe, jak bigos, czy do smażenia powideł. Podawanie rosołu ma równie bogatą tradycję, jak garnki emaliowane, które goszczą w polskich kuchniach od pokoleń. Smakosze uważają, że rosół najlepiej smakuje z emalii, co można wytłumaczyć jej właściwościami. Garnki z powłoki emaliowanej mogą być podgrzewane do wysokiej temperatury i utrzymywane w niej bardzo długo. Ponadto nie wchodzą w reakcje nawet z ostrymi przyprawami. Naczynia emaliowane równomiernie odprowadzają ciepło, więc można spokojnie zostawić delikatnie bulgoczący rosół na kuchence, bez obawy, że coś się przypali. Więc najlepszy garnek na rosół to ten emaliowany – jest praktyczny, a przy okazji piękny. Cienka warstwa szkła, jaką jest emalia, daje nieograniczone możliwości zdobnicze, więc do gotowania swojskiego rosołu zachęcają nas równie sielskie dekoracje na garnkach. Naczyń wykonanych z emalii można używać na wszystkich rodzajach kuchenek.

domowy rosol najlepiej smakuje przygotowany w garnkach emaliowanych - Klasyka kuchni polskiej – przepis na domowy rosół

Z czym podawać rosół?

Rosół najczęściej podaje się z makaronem. Siedemnastowieczny wywar serwowano nie tylko z makaronem polskim lub włoskim, ale też z pulpecikami (figatellami), grzankami, szczawiem, a nawet z agrestem. Do dziś przetrwała tradycja podawania z dodatkami, takimi jak makaron typu nitki, makaron typu wstążki (tagliatelle), makaron domowej roboty, lane kluski, grzanki, ziemniaki, placki (podpłomyki), czy kluski wątrobiane (popularne na Śląsku Cieszyńskim).

do przygotowania smakowitego rosolu niezbedne sa kuchenne akcesoria 1 - Klasyka kuchni polskiej – przepis na domowy rosół

Sposoby na zbyt tłusty rosół

Jeśli uznamy, że przygotowany rosół wyszedł zbyt tłusty, można go odchudzić domowymi sposobami, np.:

Niska temperatura

By pozbawić wywar nadmiaru tłuszczu, wystarczy, że go schłodzimy. Jeśli tuż po wystygnięciu zupy włożymy ją na około 1,5 godziny do lodówki, a z łatwością pozbędziemy się nadmiaru tłuszczu. Po prostu wystarczy zebrać szumówką ściętą warstwę, powstałą na powierzchni zupy.

Kostki lodu

Tłuszcz można również zebrać za pomocą kostek lodu zawiniętych w gazę – lód zanurzony delikatnie w zupie przyciągnie tłuszcz, a gaza go wchłonie.

Papierowy ręcznik

Równie skutecznie z nadmiarem oczek na rosole rozprawi się zwykły ręcznik papierowy. Położony na powierzchni zupy wchłonie tłuszcz, a nadmiar można zebrać szumówką. Wygodnie jest też przelać rosół przez sitko lub durszlak wyłożone ręcznikiem kuchennym.

Czy rosół jest zdrowy?

Nie jest tajemnicą, że rosół zawiera tłuszcze, które równocześnie są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odpowiadają za przyswajanie się witamin z grup A, D, E i K. Biorą też udział w produkcji hormonów odpowiedzialnych m.in. za skurcze mięśni i hamowanie wydzielania soków żołądkowych. Ponadto dostarczają energii, wspomagają regenerację, a ich wykluczenie z diety prowadzi do niewłaściwego metabolizmu. Nie bez powodu rosół polecany jest kobietom po porodzie, sportowcom po intensywnych treningach, czy osobom chorym i osłabionym.

rosol najczesciej podaje sie z makaronem 1 - Klasyka kuchni polskiej – przepis na domowy rosół

Niezależnie od tego, z jakiego mięsa gotowany, jak przyprawiany i z czym podawany, rosół jest bardzo zdrowy i smaczny. Jeśli kochamy polską tradycję, to z pewnością w naszym domu zagości dziś rosół gotowany i serwowany w klimatycznej emalii.

rosol jedno z najbardziej znanych dan kuchni polskiej 1 - Klasyka kuchni polskiej – przepis na domowy rosół

Jak dbać o garnki emaliowane oto jest pytanie

Jak dbać o naczynia emaliowane?

Naczynia emaliowane cenione są za ich wyjątkowe właściwości. Wynikają one przede wszystkim z materiałów użytych do produkcji garnków, rondli i kubków. Korpus ze stali węglowej, pokryty kilkoma warstwami emalii, dobrze rozprowadza i trzyma ciepło, a ponadto nadaje się na wszystkie rodzaje kuchenek i do wszystkich rodzajów potraw. Naczynia emaliowane zachwycają też swoim wyglądem – piękną formą i bogatą paletą barw oraz zdobień. Jak czyścić i użytkować naczynia emaliowane, by móc cieszyć się nimi przez długie lata?

Naczynia emaliowane – zalety

Emalia, którą pokryte są naczynia, zabezpiecza je przed rdzewieniem i przedostawaniem się żelaza do żywności. Warstwy szklistej emalii są doskonale szczelne, gładkie i nie wchodzą w reakcje z żywnością, niezależnie od temperatury. Dlatego w garnkach emaliowanych można gotować i przechowywać w lodówce nawet bardzo kwaśne czy ostre potrawy.

Naczynia emaliowane są również całkowicie bezpieczne dla alergików, zwłaszcza tych uczulonych na nikiel, który jest jednym ze składników np. stali nierdzewnej stosowanej do produkcji innego rodzaju garnków. Emaliowana powierzchnia jest gładka i łatwa do czyszczenia, ponieważ nie przylega do niej brud, a dodatkowo utrudnia gromadzenie i namnażanie się bakterii. Warto pamiętać, że szkliwo można zarysować lub obić, powodując rdzewienie odsłoniętego żelaza. Aby przez długi czas cieszyć się genialnymi właściwościami oraz nieprzemijającym urokiem garnków emaliowanych, wystarczy przestrzegać kilku prostych reguł.

Przeczytaj: Prozdrowotne właściwości emalii

emalia jest sliska i gladka wiec latwo utrzymac ja w czystosci 1030x686 - Jak dbać o naczynia emaliowane?

Jakich akcesoriów do garnków emaliowanych używać?

Obecność emalii w polskiej kuchni ma bardzo długą tradycję. Gotowały w nich całe pokolenia – jednak w przeszłości, przez brak dostępności odpowiednich akcesoriów, często używano metalowych narzędzi kuchennych. Przy intensywnym użytkowaniu obijały one emalię i wtedy garnki przestawały nadawać się do kontaktu z żywnością. Dziś nie ma już tego problemu. Do garnków emaliowanych polecane są łatwo dostępne przybory z miękkich materiałów, które nie uszkodzą emalii. Najlepiej sprawdzą się akcesoria wykonane z:

  • drewna,
  • bambusa,
  • nylonu,
  • silikonu.

akcesoria z drewna silikonu bambusa i nylonu nie uszkodza emalii 1030x686 - Jak dbać o naczynia emaliowane?

Jak gotować w garnkach emaliowanych?

Aby uzyskać najlepszą możliwą wydajność garnków emaliowanych, należy przestrzegać kilku zasad.

  • Rozmroź wszystkie składniki przed włożeniem ich do garnka.
  • Jeśli przyrządzasz danie z produktów o niskiej zawartości tłuszczu, dodaj wystarczającą ilość oleju lub masła przed smażeniem, aby pokryć dno naczynia.
  • Smażąc składniki, dopasuj rozmiar naczynia do ich ilości. Włóż tylko tyle jedzenia, aby swobodnie przykryć dno garnka.
  • Przy konieczności podsmażenia składników potrawy, rozgrzej w naczyniu odpowiednią ilość tłuszczu (na najniższym poziomie temperatury). Dodaj składniki, zwiększając stopniowo temperaturę, aby je zrumienić. Zmniejsz moc kuchenki, gdy produkty się podsmażą, dodaj bulion lub wodę i przykryj emaliowane naczynie kuchenne pokrywką, aby dogotować wszystkie produkty.
  • Gotując w wodzie, nastaw wysoką temperaturę i doprowadź do wrzenia. Następnie zmniejsz do takiego poziomu, aby woda w garnku jedynie delikatnie bulgotała i gotuj pod przykryciem. Szklane pokrywki garnków okuwanych mają odpowietrzniki, które ułatwiają gotowane i pozwalają podpatrzeć, co dzieje się w garnku. Emaliowaną pokrywkę bez odpowietrznika delikatnie uchyl, jeśli będzie „podskakiwać”.

rowniez dno mozna wyczyscic wstawiajac garnek do miski z woda soda i octem 1 - Jak dbać o naczynia emaliowane?

Jak myć garnki emaliowane?

Emalia jest idealnie gładka, więc zabrudzenia stosunkowo łatwo z niej schodzą. Jednak częste używanie żrących i ściernych środków może ją zniszczyć. Dlatego sposobem na to, jak dbać o naczynia emaliowane, jest ich odpowiednie czyszczenie. Główną zasadą jest to, aby wybierać łagodne środki myjące. Nie używaj ostrych gąbek czy druciaków, a wybierz miękkie gąbki, dzięki którym naczynia emaliowane nie będą zarysowane.

Zastanawiasz się, czy naczynia emaliowane i mycie w zmywarce to dobry pomysł? Zarówno garnki emaliowane nieokuwane Silesia o klasycznym fasonie, jak i garnki emaliowane okuwane Silesia z powodzeniem możesz umyć w zmywarce. Dla alergików rekomendowane są szczególnie te pierwsze garnki – proste, bez okuć, ponieważ nie zawierają żadnych elementów niklowanych. Mają wywinięty rant, dlatego po zakończeniu cyklu mycia należy je odwrócić, aby woda nie pozostawała w nich zbyt długo. Dobrze jest też przetrzeć ranty suchą ściereczką. Garnki z okuciami mają tę zaletę, że rant garnka zostaje zakryty paskiem ze stali nierdzewnej, więc nie musi być wywinięty. Okuwany brzeg ma nikły kontakt z żywnością, więc w garnkach emaliowanych tego typu bez przeszkód można przyrządzać bardzo ostre lub kwaśne potrawy.

Jak wyczyścić przypalone lub zabarwione garnki emaliowane?

przebarwienia mozna usunac zagotowujac w garnku wode z kwaskiem cytrynowym 1030x686 - Jak dbać o naczynia emaliowane?

Zdarzyło Ci się przypalić garnek emaliowany? Jeśli tak to wiesz, że wystarczy tylko chwila nieuwagi. Szorowanie garnków emaliowanych ostrymi przyborami i proszkami, powoduje zarysowania szkliwa, dlatego najlepiej doczyścić emalię – również z ewentualnych przebarwień – naturalnymi środkami. Przypalony lub przebarwiony garnek najlepiej jest najpierw odmoczyć w gorącej wodzie z dodatkiem płynu do naczyń.

Jeśli to nie pomoże, na dno garnka wsyp dużą ilość soli i dodaj odrobinę wody. Powstałą mieszankę zagotuj przez kilka minut, a gdy garnek się ostudzi – umyj go gąbką. Przy mniejszych przypaleniach możesz papkę z soli i wody pozostawić w garnku na kilka godzin, a potem wyczyścić gąbką. W ten sam sposób możesz wykorzystać także sodę oraz wodę i również pozostawić w garnku przez kilka godzin. Jeśli zabrudzenie jest mocne, roztwór z wody i sody zagotuj. W obu przypadkach na sam koniec wyszoruj garnek gąbką.

Przeczytaj: Jak wyczyścić przypalony garnek?

Pielęgnacja naczyń emaliowanych nie jest trudna, a dzięki niej możesz cieszyć się swoimi ulubionymi pomocami kuchennymi przez długie lata. Dbanie o swoje garnki, rondelki czy kubki emaliowane to troska o ich funkcjonalność i atrakcyjny wygląd. Warto, prawda?